Yeni Osmanlılar Cemiyeti

  Yeni Osmanlılar Cemiyeti 1865 yılında (Haziran) İstanbul'da kurulmuştur. Cemiyetin genel başkanı Mustafa Fazıl Paşa'dır. İsmindeki cemiyet kelimesine rağmen bir parti hüviyetindedir. Faaliyetlerini gizli olarak sürdürmüştür.

  Partinin kurucuları arasında Namık Kemal, Kayazade Reşat, Menapirzade Nuri, Mirat Mecmuası sahibi Refik gibi isimler yer almaktaydı.Sonraları cemiyete Ziya Paşa, Agah Efendi, Ali Suavi ve Ebuzziya Tevfik gibi isimler de katılmıştır.

    Parti üyelerinin yazar-çizer yönünün kuvvetli olmasından dolayı bu cemiyet Osmanlı Devleti'nde basın faaliyetlerinin yerleşmesine ve gelişmesine önemli katkılar sunmuştur. Partinin amacı Osmanlı Devleti'nin gerilemesine çözümler üretmekti. Bunun yolunun ise "Meşrutiyet Fikri" ile sağlanabileceğini düşünmekteydiler. Osmanlıcılık fikrinin benimsendiği bilinse de grup üyeleri arasında daha sonra daha da belirginleşecek olan görüş ayrılıkları mevcuttu.

   Yeni Osmanlılar Cemiyeti mevcut Osmanlı yönetimine yurt içinde muhalefette bulunmuş ve daha sonra üyeleri yurt dışına kaçmak zorunda kalmıştır. Yurt dışında kaldıkları sürede muhalefetlerini Avrupa'daki yazıları ve faaliyetleri ile devam ettirdiler. Ancak parti 1872 yılında aralarındaki anlaşmazlıklarından dolayı 1872 yılında dağıldı.

    Bir süre yurt dışında kalmak zorunda kalan parti üyeleri 1876 yılında yeni Osmanlı padişahı Sultan 2. Abdülhamit ile anlaşarak ülkeye tekrar döndüler. Ülkeye döndüklerinde ise meşrutiyet ilan edildi ve parti amacına ulaşmış oldu. Yeni Osmanlılar yurt dışına çıkmalarının etkisi ile Avrupa'yı daha yakından tanıdılar ve Osmanlı Devleti içerisinde batılı reformları daha güçlü bir şekilde benimseyen bir kadronun temelini attılar.


Kaynak: Türkiye'nin Siyasal Partileri-Serhan YÜCEL,
Basın ve Yeni Osmanlılar Cemiyeti-Nuri GÜZ